انواع لوله برق

انواع لوله برق

یکی از مهم‌ترین مراحل در سیم‌کشی برق ساختمان لوله‌گذاری می‌باشد. شناخت انواع لوله برق و انتخاب مناسب‌ترین لوله برق‌کشی نسبت به مکان مورداستفاده، بسیار حائز اهمیت است. در این مقاله با انواع لوله‌های برق مورداستفاده در ساختمان‌های مسکونی و صنعتی و ویژگی‌های آن‌ها آشنا خواهید شد. پس با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

چرا باید از لوله برق برای سیم‌کشی استفاده کنیم؟

برای حفاظت و مدیریت هادی مدارها (سیم یا کابل) از انواع لوله برق استفاده می‌کنیم. علاوه بر این موضوع، لوله برق امکان تعویض سیم و کابل در آینده را فراهم می‌کنند به‌شرطی که در انتخاب لوله و سایز آن دقت کافی داشته باشیم. از طرفی مطابق مبحث سیزده مقررات ملی ساختمان کلیه سیم‌کشی‌های داخلی ساختمان‌های مسکونی و صنعتی، باید در داخل لوله‌ها یا کاندوئیت‌های مخصوص سیم‌کشی یا مجاری مخصوص این کار انجام شود. دقت داشته باشید که برای اجرای انشعابات بایستی از زانو، سه و چهارراهه‌های استاندارد و مختص آن لوله استفاده شود.

انواع لوله برق مورد استفاده در ساختمانهای مسکونی و صنعتی

انواع لوله مورد استفاده در صنعت برق بر اساس جنس لوله در دو دسته‌بندی کلی قرار دارند: لوله برق فلزی و لوله برق پلاستیکی

انواع لوله برق سخت یا پلیکا (صلب) خرطومی (قابل انعطاف)
لوله‌های برق فلزی لوله فولادی از نوع سیاه - لوله فولادی از نوع گالوانیزه لوله فولادی خرطومی گالوانیزه بدون روکش - لوله فولادی خرطومی با روکش پی‌وی‌سی
لوله‌های برق پلاستیکی لوله پلاستیکی سخت (لوله پلیکا) لوله پلاستیکی خرطومی

لوله‌های برق‌ فلزی

لوله‌های برق‌کشی فلزی غالباً از فلز فولاد ساخته‌شده و دارای قابلیت رزوه شدن می‌باشند. لوله‌های فولادی در دو نوع سیاه یا گالوانیزه تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرند.

لوله فولادی پی جی (pg) از نوع سیاه

این نوع لوله و لوازم مربوط به آن، به‌وسیله رنگ یا وارنیش مقاوم می‌شود. لوله فولادی سیاه صرفاً در داخل ساختمان‌ها (فضاهای سرپوشیده) استفاده می‌شود.
لوله برق فولادی سیاه

لوله فولادی پی جی (pg) از نوع گالوانیزه

این نوع لوله و لوازم مربوط به آن، با ماده مقاومی مانند روی یا کادمیم از داخل و خارج در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی پوشانده می‌شود. از لوله فولادی گالوانیزه می‌توان در محیط‌های مرطوب استفاده کرد.

لوله برق گالوانیزه

لوله فولادی خرطومی گالوانیزه بدون روکش و و روکش دار

لوله‌های فولادی خرطومی در دو نوع متداول گالوانیزه بدون روکش و باروکش پی‌وی‌سی (PVC) تولید می‌شوند. لوله فولادی خرطومی (لوله فلکسی) در مواردی که لوله برق از درز انبساط ساختمان عبور می‌کند و همچنین برای اتصال لوله به دستگاه‌های دارای لرزش (موتورها و غیره) مورداستفاده قرار می‌گیرد.

لوله برق خرطومی فلکسیبل، فلکسی

لوله‌های برق پلاستیکی

لوله‌های برق پلاستیکی باید از جنس غیر خودسوز باشند که این لوله‌ها بین مردم با نام لوله نسوز معروف شده است. لوله‌های برق پلاستیکی در ۲ نوع لوله پلاستیکی سخت (لوله برق پلیکا) و لوله پلاستیکی خرطومی تولید و در بازار ایران وجود دارند.

لوله پلاستیکی سخت (لوله پلیکا)

لوله‌های پلاستیکی سخت استاندارد معمولاً از جنس PVC تولید و عرضه می‌شوند. لازم به ذکر است که در بازار لوله‌های غیراستاندارد از جنس پلی‌امید به‌وفور وجود دارد که طبق بند صریح مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان استفاده از این لوله‌ها و سایر لوله‌های پلاستیکی که در معرض آتش مشتعل شده و می‌سوزد به‌طور کلی ممنوع است. متأسفانه این لوله‌ها به علت قیمت پایین‌تر موردتوجه بسیاری از پیمانکاران ساختمانی قرارگرفته است.

لوله برق پلیکا یا سخت

لوله پلاستیکی خرطومی

لوله‌های پلاستیکی خرطومی استاندارد نیز معمولاً از جنس PVC تولید می‌شوند و به دلیل قابلیت انعطاف‌پذیری که دارند بسیار محبوب بین برق‌کاران ساختمانی هستند. متأسفانه در بازار لوله‌های برق خرطومی بی‌کیفیت و غیراستاندارد و از جنس پلی‌امید نیز به فراوانی وجود دارد.

لوله خرطومی برق

توجه: لوله فولادی قابل‌انعطاف در بازار و بین مجری‌های برق بیشتر با نام لوله فلکسیبل (conduit flexible) یا لوله فلکسی و لوله برق پی‌وی‌سی سخت با نام لوله پولیکا یا لوله سنگین و لوله برق پلاستیکی انعطاف‌پذیر با نام لوله خرطومی شناخته می‌شود.

توجه: در این مقاله به انواع متداول و رایج لوله‌های برق پرداخته‌شده است و از ذکر لوله‌هایی که کاربردهای محدود و خاصی دارند نظیر لوله‌های کامپوزیتی، لوله‌های پلی‌اتیلن، لوله‌های خرطومی شیلددار و … اجتناب شده است.

فاکتورهای مهم در انتخاب انواع لوله برق

عواملی مانند آب، دماهای بالا و پایین، مواد آلاینده یا خورنده و غیره ممکن است روی مجرای عبور هادی (سیم یا کابل) تاثیر بگذارد لذا قبل از انتخاب لوله برق ساختمان باید نوع ساختمان، شرایط محیطی که قرار است لوله‌گذاری انجام شود و همچنین نحوه نصب مشخص گردد. در زیر چند عامل مهم در انتخاب لوله برق آورده شده است.

توجه: در خرید انواع لوله برق باید به علامت استاندارد و کد ۱۰ رقمی روی کالا دقت کنیم، لازم به ذکر است که لوله‌های مورداستفاده در سیم‌کشی ساختمان مشمول استاندارد اجباری می‌باشند.

 

نوع و کاربری ساختمان

ساختمان صنعتی: شامل واحدهای تولیدی، کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها و …

ساختمان غیر صنعتی: شامل ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و …

عامل شرایط محیطی در انتخاب انواع لوله برق

محیط خشک (محیط با شرایط عادی): محیطی که در آن دما و رطوبت و شرایط دیگر عادی‌اند و هوا از رطوبت اشباع نمی‌شود. (ادارات، مغازه‌ها، آشپزخانه منازل مسکونی و …)

محیط نمناک: محیطی که در آن وجود نم، ژاله زایی یا آثار مواد شیمیایی و غیره، ممکن است مانع کار صحیح تجهیزات الکتریکی گردد. (نانوایی، آشپزخانه صنعتی، هوای آزاد و …)

محیط مرطوب: محیطی که علاوه بر وجود نم، دیوارها و کف‌ها برای نظافت معمولاً با آب تحت‌فشار شسته می‌شوند. (کارواش، حمام و استخر، کارخانه شیمیایی و …)

محیط گرم: محیطی که دمای آن بیش از 35 درجه سانتی‌گراد باشد. (کارخانجات فولاد، شیشه، ذوب‌کاری و …)

محیط خاص: محیطی که به علت شرایط خاص مقررات مخصوص خود را دارا می‌باشد. (محیط‌های با خطر آتش‌سوزی و یا انفجار، تأسیسات کشاورزی و دامداری و …)

نحوه نصب لوله برق‌کشی

روکار: مسیر لوله‌گذاری به‌صورت نمایان درروی سطح دیوار یا سقف انجام می‌گیرد.

توکار: لوله‌گذاری برق در دیوار، سقف و کف به‌صورت پنهان و دفنی در داخل مصالح و زیر سطح تمام‌شده کار انجام می‌گیرد.

جدول لوله‌های قابل‌استفاده در سیم‌کشی‌های روکار و توکار و متناسب با مورد مصرف از مبحث 13 مقررات ملی ساختمان در زیر آورده شده است:
نوع لوله روکار توکار ملاحظات
فولادی پی‌جی از نوع سیاه و گالوانیزه مجاز مجاز همه نوع ساختمان + ساختمان‌های صنعتی
فولادی خرطومی گالوانیزه بدون روکش مجاز مجاز همه نوع ساختمان + ساختمان‌های صنعتی
فولادی خرطومی با روکش پی وی سی مجاز مجاز همه نوع ساختمان + ساختمان‌های صنعتی
پلاستیکی سخت مجاز مجاز همه نوع ساختمان + محیط‌های با خطر خورندگی
پلاستیکی خرطومی غیرمجاز مجاز ساختمان‌های غیر صنعتی
نکته: برای سیستم روشنایی، پریز برق، آیفون تصویری یا آیفون صوتی، آنتن تلویزیون یا ماهواره و تلفن بایستی مجزا لوله گذاری شود. این امر طبق مقررات ملی برق ساختمان اجباری و لازم اجرا است.

سایز لوله‌‌های مورد استفاده در برق ساختمان

سایز لوله برق ساختمان با توجه به قطر داخلی آن‌ها باید با احتساب تعداد سیم‌ها، قطر آن‌ها، طول لوله و تعداد خم‌های موجود در آن انتخاب شود. برای تأمین این شرط لازم است نسبت قطر داخلی لوله به قطر دسته سیم‌ها و یا قطر کابل چند رشته‌ای، حداقل برابر یک ممیز سه دهم باشد. به عبارتی فقط حدود 70 درصد از فضای داخلی لوله‌ها توسط هادی (سیم یا کابل) اشغال شود.

لوله‌های برق معمولاً در اندازه‌های اسمی 11، 13/5، 16، 21، 29، 36، 42 و 48 تولید می‌شوند. برای مثال لوله پلاستیکی سخت سایز 13.5 گنجایش حداکثر 6 سیم با سطح مقطع 1.5 میلی متر مربع را دارد.

توجه: درصورتی‌که سایز مناسب برای لوله برق انتخاب نشود علاوه بر این‌که انجام سیم‌کشی سخت می‌شود و امکان ساییدگی یا پارگی در هادی‌ها وجود دارد، تبادل گرمایی در هادی‌ها به خوبی انجام نمی‌شود و احتمال ذوب شدن عایق هادی‌ها و در پی آن اتصال کوتاه و آتش‌سوزی وجود دارد.

سایز استاندارد لوله برق گالوانیزه

کلام پایانی

انتخاب لوله برق متناسب با محل نصب اهمیت ویژه‌ای دارد. این‌جانب به‌عنوان ناظر برق ساختمان بارها مشاهده کرده‌ام که پیمانکاران ساختمان درزمینه انتخاب انواع لوله برق سهل‌انگاری کرده و دقت کافی ندارند. طبق مقررات ملی برق ساختمان بایستی حتماً از لوله برق استاندارد در سیم‌کشی استفاده گردد. لوله‌های برق رایج در بازار ایران که از جنس پلی‌امید تولید می‌شوند به هیچ‌وجه مورد تأیید نمی‌باشند. استفاده از لوله برق غیراستاندارد و همچنین انتخاب نامناسب سایز آن می‌تواند در آینده پیامدهای خطرناکی (آتش‌سوزی و …) به دنبال داشته باشد.

منابع

لطفاً نظرات ارزشمند خود را جهت ارتقاء کیفی این آموزش با ما در میان بگذارید.
امتیاز
4.6/5
دیدگاه شما

4 دیدگاه

  1. hassanian گفت:

    بسیار مفید، فقط در کلام پایان چندین space اضافه دیده می‌شود.

  2. ناصر گفت:

    بعید میدونم جنس لوله باعث آتش سوزی بشه چونکه لوله ها در سیمان دفن میشن و این حساسیت و سخت گیری بیش از اندازه باعث گرانتر شدن قیمت مسکن میشه به نظر بنده حقیر این سخت گیریهای بی مورد را کنار بگذاریمو اجازه بدهیم مردم بدبخت صاحب خونه بشن منظورم این نیست که کار غیر ایمن انجام بدیم ولی وسواس بیش از حد هم خوب نیست

  3. مهدی گفت:

    باسلام چرا باید لوله تلفن وانتن مجزا باشن

 
0
محصول با موفقیت به سبد خرید اضافه شد.