زمان مطالعه7 دقیقه
مس و آلومینیوم دو مورد از رایجترین آلیاژهای مورد استفاده در تولید کابل برق هستند. هدف از مقایسه کابلِ مسی و آلومینیومی آشنایی شما با این کابلها و انتخاب صحیح کابل و مطابق با نیاز شما میباشد. تفاوت کابل مسی و آلومینیومی چیست؟ آیا کابل آلومینیومی همان کارایی کابل مسی را خواهد داشت؟ کابل مسی بهتر است یا کابل آلومینیومی؟ اینها سوالاتی است که فکر و ذهن خیلی از مصرفکنندگان کابل برق را به خود درگیر کرده است. ما در این مطلب قصد داریم تعریفی از کابل مسی و آلومینیومی، کاربرد و مزایا و معایب هر کدام را تشریح کنیم تا شما بهترین انتخاب را داشته باشید.
قبل از ورود به موضوع تفاوت کابل مسی و آلومینیومی بایستی تعریف درستی از هر دو کابل داشته باشیم. ابتدا می رویم سراغ کابل مسی. قسمت هادی کابلهای مسی از فلزِ مس میباشد. فلزِ مس به دلیل رسانایی بیشتر و استحکام میکانیکی بالا میتواند بهترین انتخاب شما باشد. کابل مسی از قدیم مهمترین و رایجترین کابل برای انتقال جریانِ الکتریکی محسوب میشود. افزایش بی رویه قیمت آلیاژِ مس تولیدکنندگان کابل را بر آن داشت، تا از یک فلز دیگر با خصوصیات نزدیک به آلیاژ مس در تولید کابلها استفاده کنند.
از مزایای کابل مسی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- ضریب رسانایی بالا
2- هدایت الکتریکی بیشتر
3- مصرف پایین انرژی
4- مقاومت میکانیکی بالا
5- سهولت در نصب و راهاندازی
6- مقاومت در برابر خوردگی و فرسایش
معایب کابل مسی نسبت به مزایای آن بسیار اندک است.
1- وزن زیاد
2- قیمت بالا
3- احتمال زیاد به سرقت رفتن
از کاربردهای کابل مسی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- کابلهای مخابراتی
2- کابلهای اینترنتی
3- ماشینهای برقی
4- وسایل برقی
5- سیستم روشنایی
6- مبدلِ جریانِ مستقیم (مبدل برق AC شهری به DC مانند شارژ گوشیها به دلیل انعطاف پذیری بیشتر) و غیره
در ادامه پست مقایسه کابل مسی و آلومینیومی به سراغ دومین مولفه یعنی کابل آلومینیومی خواهیم رفت. در کابل آلومینیومی از فلز آلومینیوم به عنوان رسانا و هادی کابل استفاده میشود. کابلهای آلومینیومی دارای رسانای الکتریکیِ ضعیفتری هستند. قیمت پایین این فلز نسبت به نوع مسی از خصوصیات بارز این کابلها میباشد.
از جمله برجستهترین مزایای کابل آلومینیومی قیمت پایین این کابلها نسبت به نوع همسایز مسی خود میباشد. سطحِ مقطع هادی کابلهای آلومینیومی برای انتقال جریان در یک ولتاژ مشخص بایستی یک سایز بزرگتر از کابل مسی در نظر گرفته شود. با این وجود قیمت تمام شده این کابل آلومینیومی نسبت به نوع مسی خود پایینتر خواهد بود. قیمت پایین کابلهای آلومینیومی باعث میشود خطرِ سرقت کابلها کمتر اتفاق خواهد افتاد. در جدول محاسبه سطح مقطع کابل آلومینیومی روش انتخاب اصولی سایز کابل آلومینیومی آورده شده است. از دیگر ویژگیهای کابل آلومینیومی میتوان به وزن کم آن اشاره کرد. بنابراین نصب و راه اندازی این کابلها به سهولت انجام می گیرد.
کمتر بودن هدایت الکتریکی در کابلهای آلومینیومی از عمدهترین معایب کابلهای آلومینیومی است. همچنین طول عمر و دوام کابلهای آلومینیومی در خطوط زمینی کمتر از کابل مسی میباشد. انعطافپذیری کمتر کابلهای آلومینیومی ایراد دیگری است که میتوان بر این کابلها بر شمرد.
کابلهای آلومینیوم به خاطرِ سازگاری بیشتر در هوا در کابلکشیِ هوایی و مسافتهای طولانی بسیار مناسبتر است. طبق مقررات ملی ساختمان استفاده از کابلهای آلومینیومی در داخل منازل ممنوع میباشد. این کابلها به ندرت در فضاهای کوچک استفاده میشود. کابلهای آلومینیومی بیشتر درسیستمهای برق قدرت به صورتِ مفتول و نیمه افشان استفاده میگردد.
1- وزن هادی کابلهای آلومینیوم نسبت به کابلهای مس در یک حجم و مقاومت یکسان کمتر است.
2- هزینه کابلهای آلومینیوم از کابلهای مس کمتر است.
3- یک هادی کابل آلومینیومی در مقایسه با هادی کابل مسی در مقاومت یکسان دارای قطر بزرگتری است.
4-آخرین مورد در مقایسه کابل آلومینیومی و مسی، میزان رسانایی آنهاست. رسانایی کابلهای مسی به دلیل مقاومت کم مس در برابر عبور جریان برق در مقایسه با کابلهای آلومینیومی بالاتر است.
انواع سیم برق در کنار هم قرار گرفته و با یک عایق پوشانده شده و کابل برق را تشکیل می دهند. سیمهای داخل کابل می تواند یکی از انواع سیم مفتول، سیم افشان یا سیم نیمهافشان باشند. جنس هادی سیمهای داخل کابل می تواند مس یا آلومینیومی یا آلومینیومی با روکش مس باشد. هادی کابلهای مسی به رنگ مسی (رنگ فلز مس) و کابلهای آلومینیومی به رنگ نقرهای میباشد. مزایای کابلهای مسی رسانایی و انعطافپذیری آنهاست. سبک و ارزان بودن هم از شاخصههای مهم کابل آلومینیومی است.
چگونه کابل مسی اصل را از نوع تقلبی آن تشخیص دهیم؟ این سوالی است که حتما هنگام خرید کابل از خود خواهید پرسد. هادی کابلهای روکش مسی (CCA) از متریال آلومینیوم یا سایر فلزات بوده و با لایهای از فلز مس پوشانده می شود. کابلهای روکش مسی بیشتر در کابلهای افشان مطرح است نه در کابلهای میلهای.
1- برشِ سطحِ مقطع کابل: هادی کابلهایِ مسی اصل بسیار براق و شفاف است. در نمونههای تقلبی هادی کابلهای دارای لکّه و تیرگی هستند. لکههای سیاه ناخاصی آلیاژمس را نشان میدهد.
2- انعطافپذیری: کابلهای مسی از انعطاف مناسبی برخوردار است. نمونههای تقلبی کابلهای مسی هنگام خم شدن صدای خاصی ایجاد میکنند.
3- حرارت دادن: یکی دیگر از روشهای تشخیص کابلهای مسی اصل از طریق حرارت دادن است. بدین صورت که سیم مسی را لخت کرده و حرارت کم فندک و شعله به هادی کابل میدهیم. کابلهای مسی اصل بر اثر حرارت کم ذوب و خرده نمیشود. در نمونههای تقلبی هادی کابل که معمولاً از آلومینیوم یا آلیاژهای ناخاص دیگر استفاده میکنند بر اثر حرارت کم، ذوب و خرد میشود.
4- وزنِ کابل: بررسی وزن کابلهای مسی با توجه به متراژ یکی دیگر از روشهای تشخیص کابل مسی اصل است. در کابلهای تقلبی و غیر استاندارد کابلها از وزن کمتری نسبت به نوع مسی خود برخوردار است.
این سوالی است که ذهن خیلی از مصرفکنندگان را به خود مشغول کرده، در جواب این پرسش میتوان گفت کابلهای CCA هرگز نمیتواند مثل کابلهای مسی عمل کند. زیرا کابل CCA به خاطر وجود آلومینیوم در هادی خود مقاومت بالایی نسبت به کابل مسی در برابر عبور جریان دارد. مثلاً در شبکهبندی کامپیوترها استفاده از کابلهای شبکه روکش مسی باعث کاهش سرعت انتقال داده و در نهایت منجر به از دست دادن مقادیر زیادی داده میشود.
امروزه کابلهای آلومینیومی به دلیل افزایش قیمت آلیاژ مس و شرایط بد اقتصادی بر کابلهای مسی ترجیح داده میشود. سیمکشی با کابلهای آلومینیومی به همان اندازه مسی میتواند ایمن باشد؛ تنها ایرادی که بر کابلهای آلومینیومی وارد میباشد مقاومت زیاد این کابلها در برابر عبور جریان برق نسبت به کابلهای مسی است؛ که باعث افت سطح ولتاژ برق می شود. این ایراد کابلهای آلومینیومی هم با انتخاب درست به کمک جدول محاسبه سطح مقطع کابل بر اساس مسافت و جریان برطرف میشود.
بنابراین نتیجهای کلی که از مقایسه کابل مسی و آلومینیومی عایدمان میشود این است که کابل آلومینیومی هم همانند کابل مسی بسیار کارآمد هستند. تنها نکته استفاده از سطح مقطع بزرگتر از کابل مسی برای عبور جریان در یک فاصله مشخص است. با وجود اینکه سطح مقطع کابل آلومینیومی بزرگتر از کامل مسی در نظر گرفته میشود ولی قیمت تمام شده کابلهای آلومینیومی در حدود نصف قیمت کابل مسی خواهد شد. پس ارزش خرید بالایی دارد.
نکته مهم دیگری که از تفاوت کابل مسی و آلومینیومی حاصل میشود، این است که کابل نامرغوب چه مسی و چه آلومینیومی هیچ تفاوتی باهم ندارند. در هر صورت به دلیل استفاده از آلیاژ غیراستاندارد (فلزهای تعریف نشده) عملکرد صحیح و درستی نخواهد داشت. در مورد کاربرد کابلها میتوان عنوان کرد این است که از کابلهای آلومینیومی اکثراً در کابلهای برق قدرت به صورت زمینی و هوایی استفاده میگردد؛ و تا به الان مجوزی برای استفاده از فلز آلومینیوم در کابلهای افشان مورد استفاده در محیط داخل ساختمان از سوی سازمان مقررات ملی برق ایران صادر نشده است.
بیصبرانه منتظر نظرات و پیشنهادات شما عزیزان هستیم
سلام
طراحی و توضیحات بسیار جامع و عالی بود
ممنون از ثبت نظرتان
با سلام و عرض ادب
توضیحات خیلی خوب بود. حتی من که از برق چیزی نمیدونم، متوجه شدم.
ممنون از این همه اطلاعات جامع و کاملی که در اختیارمون گذاشتید.
چند روزه دنبال یه کابل خوب برای انتقال اطلاعات بین مودم و کابل اصلی و مشکی مخابرات، میگشتم که به سایت شما برخوردم.
منم همینطور
دنبال سیم آیفون خوب میگشتم